Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Samodzielny Zakład Entomologii Stosowanej
Zwalczanie szkodników magazynowych w ziarnie zbóż z zastosowaniem preparatu TALISMA EC
Zrobiło się ciepło, a w wielu magazynach już od ponad sześciu miesięcy przetrzymywane jest zboże i jest narażone na zasiedlenie przez szkodliwe owady i roztocze. Temperaturę i wilgotność w magazynie i w zbożu należy dokładnie monitorować, a także sprawdzać – czy pojawiły się owady i roztocze, tym bardziej, że słońce ogrzewając ściany magazynów i przylegające do nich warstwy zboża znacząco poprawia warunki bytowania i rozwoju szkodników magazynowych.
Następstwem miejscowego wzrostu temperatury jest migracja wilgoci w masie ziarnowej z miejsc chłodniejszych do cieplejszych, aż do wykroplenia się pary wodnej na wewnętrznych ścianach magazynu. Podwyższona wilgotność i temperatura są czynnikami sprzyjającymi żerowaniu i rozmnażaniu szkodników magazynowych, których rozwój w temperaturach poniżej 4°C był zahamowany.
Po stwierdzeniu szkodników magazynowych w masie ziarna trzeba jak najszybciej pozbyć się ich, aby nie rozmnażały się i nie pogorszały się jakości zboża. Od kilkunastu lat stosowane są na ziarno preparaty z grupy związków fosforoorganicznych (Actellic 500 EC i jego odpowiedniki: Magazynier 500 EC, Rovar 500 EC). Przechowywane zboże gazujemy fosforowodorem powstający w wyniku działania wilgoci na preparaty Quickphos Tablets 56 GE, Phostoxin 56 GE lub Magtoxin 66 GE.
Ze względów bezpieczeństwa oraz prawidłowego i skutecznego przeprowadzenia zabiegu wykonanie dezynsekcji gazowej należy zlecić specjalistycznej firmie DDD. Przed zabiegiem magazyn należy odpowiednio uszczelnić, by gaz mógł osiągnąć odpowiednie stężenie. Względy bezpieczeństwa wymagają odpowiedniego zabezpieczenia terenu. Po zabiegu zboże musi zostać dokładnie odwietrzone, czyli substancja aktywna musi być na poziomie nie zagrażającym zdrowiu i życiu ludzi. Dotyczy to nie tylko fosforowodoru, ale także pirimifosu metylowego używanego w postaci cieczy do aplikacji na ziarno. Substancja aktywna paruje, dlatego po zabiegu również należy pomieszczenia dobrze odwietrzyć.
Po zabiegu dezynsekcji gazowej zboże nie jest chronione przed ponownym zasiedleniem przez szkodniki. Inaczej działają preparaty zawierające pyretroidy: K-Obiol 25 EC i K-Obiol Max (s. a – deltametryna) oraz Talisma EC (s. a. – cypermetryna). Działają one na szkodniki kontaktowo, a raz naniesione na ziarno chronią je, w zależności od dawki i czasu stosowania, od kilku do nawet 12 miesięcy. Można je stosować w temperaturach od 5°C aż do 25°C.
Preparat Talisma EC zawierający cypermetrynę (80 g/l) jako substancję aktywną oraz synergetyk – butotlenku piperonilu (228 g/l) został zarejestrowany w 2013 roku. Podobnie jak preparaty zawierające substancję aktywną pirimifos metylowy, preparat ten szybko i skutecznie niszczy chrząszcze i roztocze działając na szkodniki kontaktowo. Zastosowany interwencyjnie natychmiast uwalnia zboże od szkodników, a przy dawce 2 l/ 100 ton zboża ma działanie przedłużone nawet do ok. 3 miesięcy.
Jednodniowa karencja po użyciu preparatu TALISMA EC na zboże pozwala przeznaczyć je do sprzedaży na konsumpcję i na paszę następnego dnia po zabiegu. Wynika to z faktu, że pyretroidy wykazują niską toksyczność dla człowieka i innych kręgowców, a zawartość substancji aktywnej po aplikacji jest znacznie niższa od maksymalnego dopuszczalnego poziomu dozwolonego przez CODEX ALIMENTARIUS dla cypermetryny, który wynosi 2 ppm (dawka 2 l/100 ton = 1,68 ppm) w ziarnie pszenicy, jęczmienia, owsa, żyta traktowanego pożniwnie.
Po zabiegu z zastosowaniem preparatu TALISMA EC zboże zachowuje wysoką jakość handlową, gdyż wytępione zostają szkodniki magazynowe natychmiast po ich pojawieniu się, zanim zaczną żerować i rozmnażać się. W ziarnie wolnym od szkodników nie ulega zmianie jakość białka i zachowany zostaje swoisty zapach. Stwierdzono też, że zabieg nie ma negatywnego wpływu na jakość wypiekową mąki otrzymanej z ziarna potraktowanego cieczą użytkową z preparatem TALISMA EC.
Wystarczy jeden zabieg, a przechowujący zboże zabezpieczy towar przed utratą jakości spowodowaną przez szkodniki w okresie przechowywania, gdyż TALISMA EC niszczy skutecznie rozkruszki, wołki, trojszyki, kapturnika zbożowca, spichrzela surinamskiego i inne szkodniki magazynowe. W zabezpieczonym zbożu nie będzie szkodników, a także ich wydalin, wydzielin i wylinek.
W innych krajach europejskich zalecane jest stosowanie Talismy EC wszędzie tam, gdzie zboże jest przesypywane w przestrzeni zamkniętej, co zapewnia równomierne rozprowadzenie cieczy w masie ziarnowej. Warto więc zorganizować w magazynie przesypanie ziarna, najlepiej z jednej komory do drugiej.
Przed przystąpieniem do zabiegu z zastosowaniem preparatu TALISMA EC, która jest stężoną emulsją (EC) przeznaczoną do rozcieńczania wodą, należy sporządzić ciecz użytkową. W tym celu należy dokładnie ustalić potrzebną jej ilość. Zalecaną dawkę 1 lub 2 litry, w zależności od potrzeb opisanych powyżej, należy rozcieńczyć z 48 litrami wody i rozprowadzić w 100 tonach ziarna. Żeby zabieg wykonać poprawnie należy dysponować urządzeniem utrzymującym stałe ciśnienie podczas opryskiwania.
Wykonanie zabiegu można zlecić wyspecjalizowanemu zakładowi usługowemu posiadającemu odpowiednie urządzenie. W etykiecie-instrukcji stosowania preparatu podano, że należy go stosować za pomocą automatycznego aplikatora zamontowanego nad zbożem na transporterze taśmowym. Dysze aplikacyjne powinny być zamontowane w taki sposób, aby pokrywały całą szerokość transportowanego na taśmie zboża, Wtedy niewielka ilość cieczy użytkowej zostanie równomiernie rozprowadzona w ziarnie.
W zamyśle producenta preparat Talisma EC wychodzi naprzeciw potrzebom właścicieli magazynów przechowujących zboże. Stosując opryskiwanie ziarna z bieżących zbiorów, przed złożeniem do magazynu, preparat zabezpiecza zboże na cały, nawet roczny okres przechowywania. Wówczas należy 2 litry preparatu wymieszać z 48 litrami wody i otrzymaną ciecz roboczą aplikować na 100 ton zboża. W ten sposób zapewniona zostanie wysoka jakość handlowa ziarna, które według unijnych regulacji na każdym etapie przetwarzania powinno być wolne od żywych szkodników.
Preparat Talisma EC należy wybierać również dlatego, że środki ochrony roślin zawierające substancje czynne o różnym mechanizmie działania należy stosować przemiennie (rotacyjnie), aby nie dopuścić do wytworzenia się odporności u szkodników magazynowych.
