Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz

Klient wezwał nas, bo ma problem z gryzoniami. Przeprowadzona inspekcja terenu potwierdziła, że istotnie gryzonie występują w obiekcie. Po oznakach ich występowania określiliśmy gatunek szkodnika, wielkość jego populacji i miejsca, które zasiedla. Przystępujemy więc do deratyzacji. Gryzonie niszczymy za pomocą bloczków z antykoagulantem jednodawkowym, które umieszczamy w licznych karmnikach.

Po zlikwidowaniu szkodników musimy nadal monitorować obiekt, aby stwierdzić, czy na teren przedostają się nowe szczury z zewnątrz. Czy po naszej akcji gryzonie ponownie nie osiedliły się?

Aby trwale zabezpieczyć od zewnątrz budynki danego zakładu, tworzymy dwie bariery ochronne: pierwszą barierę (I) biegnącą wzdłuż płotu od wewnątrz ogrodzenia oraz drugą barierę (II) ochronną wokół wszystkich obiektów Zakładu. W tych barierach rozmieszczamy karmniki deratyzacyjne  z rodentycydami w odległości 15 m jeden od drugiego (wyjątkowo do 30 m). Raz na miesiąc (lub okresowo wg. Programu) sprawdzamy karmniki i wymieniamy stare bloczki rodentycydu na nowe. W ten sposób zużywamy znaczne ilości pestycydu, które w końcu niepotrzebnie są uwalniane do środowiska.

Nie znamy wielkości populacji gryzoni, które ponownie mogą przedostać się na chroniony teren. Nie wiemy, którędy mogą przyjść i jakie to gatunki, a rozmieszczamy pestycydy. Czy nie przypomina to opryskiwania wszystkich ścian obiektu, w którym nie stwierdzono występowania szkodliwych owadów? Dlaczego musimy zużyć 5-10 kg rodentycydu, gdy wystarczy wyłożyć tylko 0.2 kg trutki w miejscu nowej aktywności gryzoni?

A więc, po przeprowadzonej akcji deratyzacji dany obiekt należy koniecznie monitorować. W miejsce trutki w karmnikach deratyzacyjnych należy wykładać nietoksyczną przynętę, której pobieranie będziemy notować w odstępach czasu zgodnych z harmonogramem usługi. Będziemy monitorować bez używania pestycydów, co jest koniecznym wymogiem integrowanej metody zwalczania szkodników (IPM).

Technika „bait & switch”

Deratyzatorzy chętnie umieszczają nietoksyczną przynętę w karmnikach i po stwierdzeniu jej pobierania wymieniają na kostkę rodentycydu.

D. Powell z ogrodu zoologicznego w Seattle opracował technikę „bait & switch”, czyli „nęć i włącz”. Wykłada on bloczki nietoksycznej przynęty w karmnikach deratyzacyjnych ustawionych np. w tych miejscach zoo, w których mogą przemieszczać się szczury śniade. Po tygodniu (lub częściej, w zależności od sytuacji) sprawdza, czy gryzonie pobierały przynętę. Jeśli szczury nagryzły bloczek, wymienia on go na bloczek rodentycydu z grupy jednodawkowych antykoagulantów, który pozostawia w karmniku tylko na jedną noc, po czym usuwa i znów wkłada nietoksyczną przynętę. W ten sposób „dostarcza” on szczurom śmiertelną dawkę trucizny, a jednocześnie stosuje minimalne ilości rodentycydu na terenie ogrodu zoologicznego, co w tym miejscu jest bardzo pożądane. Składniki pokarmowe, smakowe i zapachowe nietoksycznych bloczków są podobne do składników rodentycydu; po zamianie gryzonie nie odróżniają trutki od nietoksycznej przynęty.

D. Powell uważa, że w wielu obiektach (nie tylko ogród zoologiczny, lecz także szkoły i przedszkola, szpitale, biura, itp. pomieszczenia) nie należy monitorować gryzoni za pomocą rodentycydów, lecz właśnie za pomocą nietoksycznych bloczków.

 Nietoksyczna przynęta w chwytaczach

Chwytacze i łapki są urządzeniami prostymi, tanimi i skutecznymi w wyłapywaniu gryzoni, a ponieważ nie zawierają trucizn, można je stosować w pomieszczeniach, w których użycie niebezpiecznych rodentycydów jest nie wskazane lub nawet zabronione. Chwytacze można i należy rozmieszczać na zewnątrz i wewnątrz budynków, w mieszkaniach, w pomieszczeniach szpitalnych, w zakładach, w których produkowana jest żywność, w szkołach, w biurach i w innych obiektach użyteczności publicznej.

Chwytacze gryzoni mogą być stosowane z przynętą lub bez niej, jednak przynęty znacznie zwiększają ich skuteczność. Przynętą może być materiał na gniazdo (np. kulka z waty bawełnianej – mamy wtedy szansę złapania ciężarnej samicy), albo ulubiony pokarm gryzoni, a więc nietoksyczne bloczki, które można stosować wewnątrz wielu obiektów.