Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz

IKAR 95 EC – skuteczny nośnik mgły i jego zastosowanie w zabiegach zamgławiania

Opryskiwanie jest pospolitym zabiegiem chemicznym, który polega na pokrywaniu roślin lub powierzchni cienką warstewką cieczy. Jej krople dobrze przyczepiają się i pokrywają chronioną powierzchnię, dlatego na opryskiwanie decydujemy się, jeśli zależy nam na dokładności i dłuższym działaniu środka ochrony roślin lub produktu biobójczego.

Podczas opryskiwania uzyskiwane są w zależności od użytego sprzętu stosunkowo duże krople, o średnicy nawet do 700 mikronów. Jeden mikron (µm) stanowi jedną tysięczną część milimetra. Kropla deszczu ma średnicę 4000 µm, a włos człowieka – 100 µm. Wyróżnia się więc opryskiwanie drobnokropliste, gdy krople mają średnicę 25-125 µm, średniokropliste – 50-250 µm i grubokropliste – od 250 do 700 µm. Z wielkością kropli wiąże się ich przyczepność do roślin, zwłaszcza pokrytych woskowym nalotem, a także i innych powierzchni. Duże krople, ponad 200 µm, uderzając o powierzchnię rozbijają się na drobniejsze i znaczna ich część opada na glebę lub podłogę w pomieszczeniu. Krople mniejsze, o średnicy poniżej 150 µm, nie mają tak dużej energii kinetycznej. Po uderzeniu o powierzchnie rozpłaszczają się, ale nie mogą się ponownie uformować w krople i nie spływają z liścia.

Optymalna średnica kropli do zwalczania szkodników żyjących na roślinach lub przebywających na powierzchni w pomieszczeniu wynosi 30-50 µm, natomiast do zwalczania owadów w locie wymagana jest wielkość od 10 do 50 µm, a nawet mniejsza.

Często zależy nam na uzyskaniu tak drobnych kropli preparatu, a nawet mniejszych, jeśli chcemy, aby (a) preparat głęboko wniknął w gęstą roślinność, np. przy zabiegach odkomarzania, (b) długo utrzymywał się w powietrzu, (c) doskonale pokrył chronioną powierzchnię cieniutką warstewką preparatu, nie tylko w płaszczyźnie poziomej, ale także pionowej. Uzyskanie bardzo małych i jednorodnych kropli jest niezwykle trudne i nie możliwe za pomocą tradycyjnych opryskiwaczy. Należy stosować w tym celu specjalne wytwornice aerozoli.

Aerozole są to cząstki preparatu chemicznego o średnicy do 20 µm (niekiedy do 50 µm) zawieszone w powietrzu. Wyróżnia się aerozole stałe i kroplowe. Aerozole stałe otrzymuje się przez spalenie różnorodnych łatwopalnych materiałów porowatych zawierających substancję aktywną preparatu, a aerozole kroplowe powstają w wytwornicach aerozoli. Za ich pomocą można produkować aerozole dyfuzorowe, zimne i gorące.

Aerozole dyfuzorowe otrzymywane są przez zmieszanie substancji aktywnej preparatu z rozpuszczalnikiem o dużej lotności par. Tak przygotowany roztwór znajduje się w specjalnych pojemnikach, czyli bombkach dyfuzorowych. W pojemniku pod wpływem parowania rozpuszczalnika wytwarza się ciśnienie. Po otworzeniu zaworu ciecz będąca pod ciśnieniem jest uwalniana i tworzy mgłę o średnicy kropel 20-50 µm. Rozpuszczalnik szybko odparowuje, a substancja aktywna preparatu osiada na chronionej powierzchni lub na ciele owadów. W bombkach dyfuzorowych sprzedawane są produkty biobójcze przeznaczone do powszechnego użytku.

Aerozol zimny („zimna” mgła) wytwarzają zamgławiacze ULV, służące do wykonywania zabiegów ultra nisko-objętościowych ULV, w których bardzo mała ilość stężonego preparatu jest rozmieszczana na znaczną powierzchnię lub przestrzeń. Aerozole zimne powstają w strumieniu powietrza o dużej szybkości.

Aerozol gorący („gorąca” mgła) wytwarzany jest w spalinowych wytwornicach pulsacyjnych, zwanych zamgławiaczami termicznymi, które wykorzystują odrzutowy silnik pulsacyjny do tworzenia strumienia gorących gazów przepływających z dużą prędkością. Szybki strumień rozpyla ciecz roboczą, która ogrzewa się i paruje, a następnie podlega kondensacji do cząstek o niewielkich rozmiarach, od 0.5 do 50 µm. Wielkość cząstek preparatu można regulować poprzez odpowiednie ustawienie prędkości przepływu cieczy roboczej. Drobne krople mgły powstają, gdy ciecz wolniej płynie, a większe kropelki uzyskuje się przy zwiększonej szybkości przepływu. Cząstki preparatu wielkości od 5 do 15 µm gwarantują wysoką skuteczność każdego zabiegu dezynsekcji lub dezynfekcji, jeśli unoszą się w powietrzu jaknajdłużejisąpowoli przemieszczane ruchami powietrza w przestrzeni.

Dodatek do cieczy roboczej środka ochrony roślin lub produktu biobójczego nośnika mgły – IKAR 95 EC znacznie poprawia właściwości mgły „gorącej” i „zimnej”. IKAR 95 EC jest adiuwantem, czyli preparatem skutecznie wspomagającym działanie środków ochrony roślin i produktów biobójczych. Zawiera 95% oleju mineralnego SAE 10/95 (jest to destylat ropy naftowej zawierający węglowodory parafinowe). IKAR 95 EC dostarczany jest w formie gęstego płynu, który najczęściej dodaje się w ilości 0,1-0,2 l do 1,0 litra używanego preparatu rozcieńczonego 1,0 litrem wody. Przygotowując ciecz roboczą środka ochrony roślin lub produktu biobójczego należy przestrzegać następujących zaleceń:

Ciecz użytkową sporządzać bezpośrednio przed zabiegiem. Przed przystąpieniem do sporządzania cieczy użytkowej dokładnie ustalić potrzebną jej ilość. Ciecz użytkową danego środka ochrony roślin przygotować zgodnie z etykietą-instrukcją stosowania wybranego preparatu w połowie wymaganej ilości wody i dokładnie wymieszać, następnie wlać do zbiornika opryskiwacza (z włączonym mieszadłem) odmierzoną ilość preparatu IKAR 95 EC, uzupełnić wodą do wymaganej ilości, ciągle dokładnie mieszając. Opróżnione opakowania po środkach owadobójczych przepłukać trzykrotnie wodą, a popłuczyny wlać do zbiornika opryskiwacza z cieczą użytkową. W przypadku przerw w pracy przed ponownym przystąpieniem do opryskiwania, ciecz użytkową w zbiorniku opryskiwacza dokładnie wymieszać.

Dodatek nośnika IKAR 95 EC do cieczy roboczej preparatu znacznie poprawia słabe właściwości wody do tworzenia mgły, znacznie zwiększa stabilność kropli cieczy roboczej, a spektrum kropli (VDM) jest o wiele węższe i lepiej ukształtowane niż przy innych adiuwantach. Dzięki tym właściwościom mgła powstała w wyniku zamgławiania utrzymuje się w powietrzu przez dłuższy czas i sięga dalej od termo-zamgławiaczy i generatorów ULV. Zastosowany produkt biobójczy lub środek ochrony roślin jest wtedy równomiernie rozprowadzany w pomieszczeniach zamkniętych bez niepotrzebnego zwiększenia wilgotności.

Po ochłodzeniu w powietrzu pary środka kondensują i powoli osiadają w postaci białej mgły na powierzchni, na roślinach i na owadach. Dzięki nośnikowi IKAR 95 EC tworzą trwałą i cieniutką warstewkę depozytu substancji aktywnej.

Od wielu lat IKAR 95 EC jest dodawany do cieczy roboczej środków ochrony roślin podczas akcji zwalczania komarów, meszek i szkodników lasów z użyciem statków powietrznych. W leśnictwie adiuwant jest używany do opryskiwania ultra nisko-objętościowego (ULV) i nisko-objętościowego (LV) aparaturą naziemną i agrolotniczą. W celu zwalczania szkodników drzew leśnych nośnik IKAR 95 EC w ilości 0,7 – 1,0  l/ha dodaje się do 1,3 – 2,3  l wody  na 1 ha i miesza się ze środkiem owadobójczym w zalecanych dawkach.

Z adiuwantem IKAR 95 EC można podawać za pomocą zamgławiaczy różne produkty biobójcze, środki ochrony roślin, leki weterynaryjne (niektóre szczepionki, antybiotyki), dezodoranty i inne produkty. Mają one zastosowanie w otwartym terenie i pomieszczeniach budynków, w tym – w kurnikach, np. Solfac EW 50. W celu uzyskania cieczy roboczej do zamgławiania należy 100 ml preparatu zmieszać z 100 ml nośnika IKAR 95 EC i z 800 ml wody i stosować uzyskaną mieszaninę metodą „na zimno” lub „gorąco” na każde 1000 m³ przestrzeni. Pomieszczenie, w którym wykonano zabieg zamgławiania, należy pozostawić zawsze zamknięte przynajmniej przez 60 minut (im dłużej, tym lepiej) przy wyłączonej wentylacji i zamkniętych oknach i drzwiach.

Zamgławianie bardzo drobnymi cząstkami preparatu jest bardzo skuteczną metodą zwalczania owadów latających (muchy i komary) w pomieszczeniach inwentarskich i wokół budynków. Wytworzenie mgły o większych kroplach jest zalecane, gdy chcemy, aby preparat pokrył chronioną powierzchnię cieniutką warstewką płaszczyzny pionowe i poziome pomieszczenia (efekt rezydualny preparatu). Krople o średnicy 50-80 µm zalecane są przy stosowaniu dezynfektantów w pomieszczeniach inwentarskich, aby na odkażanej powierzchni zapewnić odpowiednią wilgotność i długi czas działania substancji aktywnych.

Dopuszczone szczepionki i antybiotyki dla drobiu mogą być wprowadzane do kurników za pomocą tylko takich wytwornic aerozoli, które gwarantują precyzyjne dobranie odpowiedniej wielkości kropli mgły i jej jednorodność.

Pomieszczenia magazynowe częściej są traktowane mgłą gorącą niż zimną (ULV). Mgła zimna utrzymuje się krócej w powietrzu niż mgła gorąca, a więc i krócej działa na owady latające. Ale w przypadku konieczności zwalczania organizmów szkodliwych (rozkruszki, wołki, trojszyki, mkliki) w szczelinach i szparach w betonie, cegłach lub w drewnie, skuteczniejsze są aerozole zimne, dające w efekcie cienką warstewkę depozytu preparatu rezydualnego, jeśli są na nośniku IKAR 95 EC.

Insektycydy w formie aerozoli zimnych i gorących są bardzo skuteczne do zwalczania szkodliwych owadów w pomieszczeniach zamkniętych zakładów przetwórstwa spożywczego i obiektach użyteczności publicznej. Szybko są niszczone owady latające, nieco gorzej szkodniki biegające, np. karaczany. Gdy zostanie zastosowana pyretryna lub pyretroidy z synergetykiem w postaci drobnych kropelek mgły, wówczas wypłasza ona prusaki i karaluchy z kryjówek. Należy tu jednak pamiętać, że długo unoszone w powietrzu cząstki preparatu są przemieszczane po pomieszczeniu ruchami powietrza i nie wnikają do głębokich szczelin i szpar, w których szkodniki mogą się ponownie ukryć. Dlatego po zastosowaniu zamgławiania zabieg ten należy uzupełnić opryskiwaniem powierzchni preparatem rezydualnym.

Mgły gorące są często stosowane do zwalczania komarów i meszek na otwartych terenach bujnie porośniętych roślinnością, w której znajdują schronienie. Przy odkomarzaniu ważne jest, aby każdy obszar został potraktowany środkiem, dlatego należy obserwować rozchodzenie się mgły w terenie. Tylko mgła gorąca powstała przy udziale adiuwanta IKAR 95 EC jest dobrze widoczna, dlatego jest preferowana przez specjalistyczne ekipy prowadzące zabiegi przestrzenne. Z rury spalinowej zamgławiacza są wyrzucane gorące pary termo-stabilnego preparatu z nośnikiem, które po ochłodzeniu w powietrzu powoli osiadają w postaci białej mgły na powierzchni roślin, a szczególnie na liściach, gdzie tworzą cienką i trwałą warstewkę o właściwościach owadobójczych. Komary odpoczywające na dolnej stronie liści są skutecznie niszczone.

Aby otrzymać ciecz roboczą preparatu Komaropren 125 SL do zbiornika popularnego zamgławiacza IGEBA należy wlać zalecaną dawkę preparatu, 1 litr nośnika IKAR 95 EC i uzupełnić mieszaninę wodą do 5 litrów.

W celu wytworzenia dużej mgły wykorzystywane są duże zamgławiacze o wydajności 150 l/godz., które umieszcza się na pojazdach samochodowych poruszających się z szybkością 17-20 km/godz., przy prędkości wiatru nie większej niż 8 km/godz. W tych zabiegach znaczenie nośnika IKAR 95 EC jest szczególnie duże: można obserwować, jak duży obszar pokrywa mgła.

Po dodaniu nośnika IKAR 95 EC drobne krople preparatu o średnicy 0.2-10 µm dobrze penetrują liście gęsto rosnących roślin w szklarni, a zawieszone długo w powietrzu zabijają szkodliwe roztocze i owady. Insektycydy w postaci mgły stosuje się w pieczarkarniach do niszczenia roztoczy, ziemiórek i zadr, a dezyfektanty do odkażania powierzchni pustych hal (np. Dezynfektol B). Zamgławiacze termiczne mogą być używane do podawania środków grzybobójczych do ochrony pieczarek np. przed białą i suchą zgnilizną. Skuteczność zabiegu jest wysoka, gdyż zarodniki grzybów chorobotwórczych są bardzo wrażliwe na „ciepłą chmurę” (70-80^oC przy wylocie z dyszy). W przechowalniach ziemniaka zamgławia się pomieszczenia w celu dezynfekcji powierzchni, a także wprowadza się z nośnikiem IKAR 95 EC środki ochrony roślin hamujące kiełkowanie bulw ziemniaczanych.

Produkty biobójcze są często podawane w postaci mgły w celu dezodoryzacji różnych miejsc, w tym przewodów wentylacyjnych. Ich skuteczność jest zawsze wyższa po dodaniu nośnika IKAR 95 EC.

Zamgławiacze mają już różnorodne i szerokie zastosowania. Znacznie skracają czas zabiegu; oszczędzają nakłady pracy do 90% w porównaniu z tradycyjnymi zabiegami opryskiwania. Wytworzona mgła przy udziale IKAR 95 EC może wniknąć tam, gdzie nie mamy dogodnego dostępu, np. do kanałów ściekowych, przewodów wentylacyjnych, czy innych zakamarków. W miarę pojawiania się na naszym rynku nowych produktów biobójczych, zabiegi z zastosowaniem mgły gorącej lub zimnej zastąpią wiele tradycyjnych operacji mających na celu utrzymanie wysokiej jakości naszego środowiska.